E-Ticaret’e Dair

Merhaba, bu haftaki yazımda E-ticaret’ten bahsedeceğim. Öncelikle e-ticaretin tanımını yaparak e-ticaret ile ilgili ülkemizdeki ve dünyadaki bazı istastiklerden kısaca bahsedeceğim. Daha sonrasında e-ticarette kullanılan bazı matematiksel eşitliklerden bahsedeceğim. Keyifli okumalar dilerim.

E-Ticaret Nedir?

İnternet kullanımının yaygınlaşması ile beraber, insanlar daha fazla internette vakit geçirmeye başlamıştır. Buna bağlı olarak internetin sunduğu imkanlardan biri olan elektronik ticaretin boyutu da artış göstermiştir. Dünyanın diğer ucundaki bir satıcının ülkemizdeki pazarda yer bulmasını sağlayan ya da buradaki bir satıcının başka ülkelerde alıcı bulmasını sağlayan e-ticaret nedir?

E Ticaret yani elektronik ticaret; ürün ve hizmetlerin üretimi, reklamı, satış işlemleri, sigorta, dağıtım ve ödeme işlemlerinin haberleşme ağları üzerinden elektronik olarak yapılmasıdır. E-ticaret, son zamanlarda internetin yoğun kullanımı ile beraber rekabet avantajı elde etmek, pazar payını arttırmak isteyen her işletmenin üzerinde durması gereken önemli konulardan biri olmuştur. Günümüzde neredeyse her markanın kendine ait bir e-ticaret sitesi bulunmaktadır. Bunun yanı sıra büyük markaları ve küçük işletmeleri bir arada bulabildiğiniz, sanal mağazalar açabildiğiniz, e-ticarete imkan veren platformlar bulunmaktadır.

Geçtiğimiz yıl dünyadaki internet ve sosyal medya kullanım oranlarını inceleyelim;

We Are Social 2020 yılı raporuna göre;

  • Dünya nüfusunun %59’u internet kullanıcısı, bu sayı 4.54 milyar kişi,
  • Dünya nüfusunun %49’u sosyal medya kullanıcısı, bu sayı 3.80 milyar kişi,
  • Dünya nüfusunun %67’si mobil kullanıcısı, bu sayı da 5.19 milyar kişi demek oluyor.

Aynı raporda, bir önceki yıla göre,  internet kullanıcılarının %7, sosyal medya kullanıcılarının %9,2 ve mobil kullanıcıların da %2,4 artış gösterdiği tespit edilmiştir.

Rapordaki E-ticarete ilişkin istatistikler ise şu şekildedir; 16-64 yaş aralığındaki kullanıcıların son 30 günlük aktiviteleri incelendiğinde internet kullanıcılarının, %80’i online ürün araması yaparken, %90’ı online mağaza ziyareti gerçekleştirmekte ve en önemli nokta ise bu adımları gerçekleştiren her 10 kişiden 7’si online alışverişini tamamlamaktadır.

Ülkemizde, 2020 yılındaki e-ticaret kullanım oranı ile ilgili açıklanan raporda; e-ticaret hacminin 2019 yılına göre %66 artış gösterildiği belirlenmiştir. Buna ilişkin istatistikler aşağıdaki görsellerde gösterilmektedir.

Yukarıdaki görselde ülkemizde e-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin 2019 ile 2020 yıllarındaki karşılaştırmalı olarak istatistikleri gösterilmektedir.

Yukarıdaki görselde e-ticaret hacmine ilişkin ve e-ticaret üzerinden sipariş sayıları yine 2019 ve 2020 yıllarında karşılaştırmalı olarak gösterilmektedir.

Günümüz koşullarında artık her markanın, işletmenin bir e-ticaret sitesine sahip olması gerektiği veya e-ticarete imkan veren platformlarda bulunması gerekliliği kaçınılmaz olmuştur. Bu durum müşteriler için alternatifleri arttırırken, firmalar için de rekabeti arttırmıştır. Firmaların rekabet edebilmeleri için, internet sitelerini daha etkin hale getirmeleri ve içeriklerini, site tasarımlarını müşterilerin ihtiyaçlarını karşılayacak, aynı zamanda dikkat çekecek bir şekilde oluşturmaları gerekmektedir. Tıpkı fiziksel mağazalarda olduğu gibi sanal mağazalarında atmosferi müşteri sadakatini etkileyebilmektedir. Site tasarımının göze hitabeti müşteri için oldukça önemli olmasının yanı sıra sitenin kullanışlı bir ara yüze sahip olması ve site içeriklerinin müşterilerin sorularına cevap bulabilecek nitelikte olması müşteri deneyimini en iyi hale getirebilir.

E-Ticaret’te Anahtar Performans Göstergesi (KPI)

KPI, Key Performance Indicators yani Anahtar Performans Göstergesidir. KPI; belirlenen hedeflere giden yolda, bulunduğumuz andaki durumu gösteren bir terimdir. İşletmenin satış, pazarlama ve hizmet hedeflerine ulaşmasına yardımcı olur. Fiziki mağazalarda olduğu gibi sanal mağazalarda performans ölçümü büyük önem arz etmektedir. Anahtar performans göstergeleri, online ticaret içinde önemli göstergelerdir. Bu veriler sayesinde hedeflerinizi belirleyebilir ve performansınızı takip edebilirsiniz. Bazı Anahtar Performans Göstergeleri ve nasıl hesaplandığına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir:

Tıklama Oranı;

Reklamın gören kullanıcıların ne sıklıkla tıkladığını gösterir. Tıklama sayısının, gösterim sayısına bölünmesi ile hesaplanır. Yüksek tıklanma oranlarına sahip olmanız reklamınızın kullanıcılar tarafından ilgili bulunduğuna dair bir göstergedir. Tıklama oranı, reklamınızı gösterdiğiniz ortamlar ve reklam için seçtiğiniz ürün ile bağlantılı olacaktır. Bu alanların seçimi tıklanma oranınızı olumlu veya olumsuz etkileyebilir.

Örneğin,

Reklamınız 300 gösterim ve 30 tıklama aldıysa,

Tıklama Oranı= 30/300

=0,1 yani %10 olacaktır.

 

Tıklama Başı Maliyet;

Verilen reklama bir tıklama almak için yapılan harcamadır. Tıklama başı maliyet ile reklama yapılan her tıklama için ödeme yapılır. Eğer bu yöntem kullanılacaksa, maksimum tıklama başı maliyet belirlenir, bu bir tıklama için ödeyeceğiniz maksimum tutardır fakat genellikle daha düşük bir ücret ödenir. Eğer bu teklif otomatik olarak yapılırsa, bütçenize göre Google en fazla tıklama alınacak şekilde TBM belirlenir.

Örneğin,

5000 defa tıklanan bir reklam için 100 lira bütçe belirlediysek,

TBM= 100/5000

=0,02 TL tıklama başına maliyetimiz olacaktır.

 

Dönüşüm Oranı;

Ziyaretçilerinizin kaçına satış yaptığınızı gösterir.

Örneğin,

1000 adet etkileşim almış olalım ve bu etkileşimden 50 dönüş elde etmiş olalım,

Bu durumda DO= 50/1000

=0,05 yani %5 olur. Bu tıklamaların %5’inin satışa dönüştüğünü gösterir.

 

Yatırımın Geri Dönüşü;

Yapılan bir yatırımın karlılığını yani verimliliğini hesaplamamıza yardımcı olur. Yatırımın devam ettirilip ettirilmeyeceğine dair karar vermemize yardımcı olur. Verimli bir yatırım %100’ün üzerinde olmalıdır. Kar’ın maliyete bölünmesi ile elde edilir.

Örneğin,

100 TL harcama yaptığımız bir yatırımdan 800 TL kar elde etmiş olalım,

Bu durumda yatırımın geri dönüşü = 800/100

=8 yani %800 bu durumda yatırımımız karlıdır.

Tüm bu verilerin değerlendirilmesi için her bir veriyi bir arada incelememiz gerekir. Ayrıca işletmenin piyasaya yeni giriş yapması veya piyasada hali hazırda bulunması çıkan sonuçları değerlendirmemizde önem arz etmektedir.

 

 

 

Kaynakça;

https://www.eticaret.gov.tr/istatistikler

https://dijilopedi.com/2020-dunya-internet-sosyal-medya-ve-mobil-kullanim-istatistikleri/

https://www.ayhankaraman.com/e-ticaret-icin-26-anahtar-performans-gostergesi-kpi/

https://www.iienstitu.com/blog/anahtar-performans-gostergesi-kpi-nedir

https://support.google.com/google-ads/answer/116495?hl=tr

Marangoz M., (2011)“Girişimciler için Sınırsız E-ticaret”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi ,6:1, 181-201.

Ülger YT., Toksarı M., “E-ticaret Sitelerinin Kullanılabilirliği ve Başarısını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi” Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi,6:2, 116-128.

 

Cansel Öncel

Endüstri Mühendisliği Öğrencisi (2016-2021)

Ondokuz Mayıs Üniversitesi