SPSS Nedir?

 

SPSS, “Sosyal Bilimler için İstatistiksel Paket” anlamına gelir ve ilk olarak 1968’de piyasaya sürüldü. SPSS, IBM tarafından 2009 yılında satın alındığından, resmi olarak IBM SPSS İstatistikleri olarak bilinir, ancak çoğu kullanıcı hala sadece “SPSS” olarak adlandırmaktadır.

SPSS Hızlı Genel Bakış ve Ana Özellikleri

SPSS her türlü veriyi düzenlemek ve analiz etmek için kullanılan bir yazılımdır. Bu veriler temelde herhangi bir kaynaktan gelebilir: bilimsel araştırma, müşteri veritabanı, Google Analytics veya hatta bir web sitesinin sunucu günlük dosyaları. SPSS, aşağıdaki gibi yapılandırılmış veriler için yaygın olarak kullanılan tüm dosya biçimlerini açabilir:

• MS Excel veya OpenOffice‘ten elektronik tablolar;
• Düz metin dosyaları (.txt veya .csv);
• İlişkisel (SQL) veritabanları;
• Stata ve SAS.

Şimdi SPSS’nin nasıl göründüğüne ve hissettiğine kısaca bir göz atalım.

SPSS Data Görüntüleme

Verileri açtıktan sonra SPSS, bunları freelancers.sav adresinden aşağıdaki ekran görüntüsünde gösterildiği gibi elektronik tablo benzeri bir şekilde görüntüler.

Bu sayfa çağrılan veri görünümü her zaman veri değerlerimizi gösterir. Örneğin, ilk kaydımız 1979’dan itibaren erkek bir katılımcı içeriyor gibi görünüyor. Değişkenlerimizin ve veri değerlerimizin tam anlamı hakkında daha ayrıntılı bir açıklama aşağıda gösterilen ikinci bir sayfada bulunmaktadır.

SPSS Değişken Görünümü

Bir SPSS veri dosyası her zaman değişken görünüm adı verilen ikinci bir sayfaya sahiptir. Verilerle ilişkili meta verileri gösterir. Meta veriler, değişkenlerin ve veri değerlerinin anlamı hakkında bilgilerdir. Bu genellikle “kod çizelgesi” olarak bilinir ancak SPSS’de sözlük denir.

SPSS kullanıcısı olmayan kullanıcılar için, SPSS’nin Veri Düzenleyicisi penceresinin görünümü ve hissi muhtemelen iki farklı ancak güçlü bir şekilde alakalı sayfa içeren bir Excel çalışma kitabına en yakındır.

Veri Analizi

SPSS her türlü veriyi açabilir ve bunları ve meta verilerini Veri Düzenleyici penceresinde iki sayfada görüntüleyebilir. Peki SPSS’deki verilerinizi nasıl analiz edersiniz? Bir seçenek SPSS’nin ayrıntılı menü seçeneklerini kullanıyor olmasıdır.

Örneğin;verilerimiz 2010 yılı boyunca değişken bir katılımcıların gelirlerini içeriyorsa, aşağıda gösterildiği gibi Açıklayıcı İstatistikler’e giderek ortalama geliri hesaplayabiliriz.

Bunu yaptığınızda, incelemek istediğimiz bir veya daha fazla değişken ve bir veya birkaç istatistik seçtiğimiz bir iletişim kutusu açılır.

 

SPSS Çıktı Penceresi

Tamam’ı tıkladıktan sonra yeni bir pencere açılır: SPSS’nin çıktı görüntüleyici penceresidir. Seçtiğimiz tüm değişkenlerle ilgili tüm istatistikleri içeren güzel bir tablo tutuyor. Aşağıdaki ekran görüntüsü neye benzediğini göstermektedir.

Gördüğümüz gibi Çıktı Görüntüleyicisi penceresi, daha önce gördüğümüz Veri Düzenleyici penceresinden farklı bir düzen ve yapıya sahiptir. SPSS’de çıktı oluşturmak verilerimizi hiçbir şekilde değiştirmez; Excel’in aksine SPSS, veri ve araştırma sonuçları için bu verilere dayalı olarak farklı pencereler kullanır.

SPSS kullanıcısı olmayanlar için, SPSS’nin Çıktı Görüntüleyicisi penceresinin görünümü ve hissi muhtemelen metin blokları, tablolar ve grafikler gibi Powerpoint slayt öğelerine en yakın olanıdır.

SPSS Raporlaması

SPSS Çıktı öğeleri, genellikle tablolar ve grafikler, diğer programlara kolayca kopyalanabilir. Örneğin, birçok SPSS kullanıcısı raporlama için MS Word, OpenOffice veya GoogleDocs gibi bir kelime yazma programını kullanır. Tablolar genellikle zengin metin biçiminde kopyalanır, bu da yazı tipleri ve kenarlıklar gibi stillerini koruyacakları anlamına gelir. Aşağıdaki ekran görüntüsü sonucu göstermektedir.

SPSS Sözdizimi Düzenleyici Penceresi

Gösterdiğimiz çıktı tablosu, SPSS’nin menüsünden Tanımlayıcı İstatistikler çalıştırılarak oluşturuldu. Şimdi, SPSS’nin bu veya başka bir komutu çalıştırmak için ikinci bir seçeneği var: sözdizimi editörü penceresi olarak bilinen üçüncü bir pencere açabiliriz. Burada SPSS sözdizimi olarak bilinen SPSS kodunu yazıp çalıştırabiliriz. Örneğin;

tanımlayıcı gelir_2010.

Daha önce yaptığımız gibi SPSS’in menüsünden bu komutu çalıştırmakla aynı sonucu verir.

Sözdizimi Düzenleyicisi penceresine komutlar yazmanın yanı sıra, çoğu SPSS’nin menü seçeneklerine tıklanarak da yapıştırılabilir. Bu şekilde, sözdizimine aşina olmayan SPSS kullanıcıları bunu kullanmaya devam edebilir. Peki, SPSS’nin böyle güzel bir menüsü varsa neden sözdizimi kullanıyorsunuz?

Temel nokta sözdiziminin kaydedilebilir, düzeltilebilir, yeniden çalıştırılabilir ve projeler veya kullanıcılar arasında paylaşılabilmesidir. Sözdiziminiz SPSS’inizin kopyalanmasını sağlar. Sonuçlarınızla ilgili herhangi bir şüpheniz varsa, tam olarak ne yaptığınızı gösterebilir ve gerekirse düzeltebilir ve saniyeler içinde yeniden çalıştırabilirsiniz.

SPSS Genel Bakış Ana Özellikler

Şimdi SPSS’in nasıl çalıştığı hakkında temel bir fikrimiz olduğuna göre, neler yapabileceğine bir göz atalım.

• Tipik bir proje iş akışını takiben,SPSS Veri dosyalarını SPSS’nin kendi dosya biçiminde veya diğer birçok dosyada açma.
• Veri toplamları ve araçları gibi verileri sütunlar veya veri satırları üzerinde düzenleme. SPSS’nin daha karmaşık operasyonlar için de olağanüstü seçenekleri var.
• Vakalar ve değişkenler (frekans grupları) üzerinde frekans sayımları veya özet istatistikler içeren tablolar ve grafikler oluşturmak.
• ANOVA, regresyon ve faktör analizi gibi çıkarımsal istatistikler çalıştırmak.
• Çok çeşitli dosya formatlarında veri ve çıktı kaydetme.

Şimdi bu özelliklerin her birine daha yakından bakacağız.

Veri Dosyalarını Açma

SPSS’nin kendi veri dosyası formatı vardır. Kolayca uğraşabileceği diğer dosya formatları arasında MS Excel, düz metin dosyaları, SQL, Stata ve SAS bulunur.

Verileri Düzenleme

Gerçek dünya araştırmalarında, ham verilerin düzgün bir şekilde analiz edilebilmesi için genellikle bazı düzenlemelere ihtiyacı vardır. Tipik örnekler, yeni değişkenler olarak araçlar veya toplamlar oluşturmak, verileri yeniden yapılandırmak veya olası gözlemleri tespit etmek ve kaldırmaktır. SPSS bu tür görevleri ve daha karmaşık görevleri inanılmaz bir verimlilikle yerine getirir.

İşleri hızlı bir şekilde yapmak için SPSS birçok sayısal işlev, dize işlevi, tarih işlevi ve diğer kullanışlı işlevleri içerir.

Tablolar Ve Grafikler

Tüm temel tablolar ve grafikler SPSS’de kolayca ve hızlı bir şekilde oluşturulabilir. Tipik örnekler Veri Analizi altında gösterilmiştir. SPSS’nin gerçek bir zayıflığı, grafiklerinin çirkin olma eğilimindedir ve çoğu zaman  düzensizliğe sahiptir. Bu sorunun üstesinden gelmenin en iyi yolu SPSS grafik şablonları geliştirmek ve uygulamaktır. Ancak bunu yapmak, oldukça fazla çaba ve uzmanlık gerektirir.

Çıkarımsal İstatistik

SPSS, tüm temel istatistiksel testleri ve çok değişkenli analizleri içerir.

• T-testi;
• Ki-kare testleri;
• ANOVA;
• Korelasyonlar ve diğer ilişkilendirme önlemleri;
• Regresyon;
• Parametrik olmayan testler;
• Faktör analizi;
• Küme analizi.

Bazı analizler yalnızca ana programın üstünde ek SPSS seçenekleri satın alındıktan sonra yapılabilir. Tüm komutlara genel bakış ve ait oldukları seçenekler  tüm SPSS komutları’nda sunulmaktadır.

Veri ve Çıktıyı Kaydetme

SPSS verileri, aşağıdakiler dahil olmak üzere çeşitli dosya formatları olarak kaydedilebilir

• MS Excel;
• Düz metin (.txt veya .csv);
• Stata;
• SAS.

Çıktı seçenekleri daha da ayrıntılıdır: grafikler genellikle .png biçiminde resimler olarak kopyalanır. Tablolar için, zengin metin biçimi genellikle tabloların düzenini, yazı tiplerini ve kenarlıklarını koruduğundan kullanılır.

Tek tek çıktı öğelerini kopyalayıp yapıştırma özelliğinin yanı sıra, tüm çıktı öğeleri tek seferde .pdf, HTML, MS Word ve diğer birçok dosya biçiminde dışa aktarılabilir. Bir rapor yazmak için müthiş bir strateji, güzelce stilize edilmiş tablo ve grafiklere sahip bir SPSS çıktı dosyası oluşturmaktır. Sonra tüm belgeyi Word’e aktarın ve çıktı öğeleri arasına açıklayıcı metin ve başlıklar ekleyin.

Bu yazım SPSS’nin ne olduğu ve ne yaptığı hakkında temel bir fikir verdiğini düşünüyorum.

Okuduğunuz için teşekkürler!

gelisenkariyerim.com

Kişisel gelişim ve kariyer planlama yazılarını da mutlaka okuyun.