Veri Görselleştirmede Gestalt Prensipleri Nasıl Rol Alır?

Gestalt prensiplerinin veri görselleştirmede kullanılmasını ilk defa yakın zamanda aldığım online bir eğitimde duydum. Açıkçası bu terim çok dikkatimi çekti. Veri görselleştirmede nasıl kullanıldığı konusunda ise eğitimde almış olduğum bilgiler ile araştırmalarım sonucunda elde ettiğim bilgileri paylaşmak istedim.

Veri görselleştirme; elimizde sayılardan oluşan karmaşık veri setlerini anlamlı hale getirmek ve görsel açıdan kullanımını kolaylaştırmak için kullanışlı bir yöntemdir. Karmaşık verileri kolay ve hızlıca anlayabilmek ve ilerisi için çıkarımlarda bulunmak için kullanılmaktadır.

Veri görselleştirmede sıkça kullanılan grafik çeşitleri; sütun grafikleri, çizgi grafikleri, kutu grafiği, daire grafiği vs. olarak sıralanabilmektedir.

Gestalt Prensipleri

Algılarımızın bir bütün olarak algılanmasını temsil eden bir kuramdır. Görseldeki eksik kısımların zihnimizde tamamlanması olarak tanımlanabilir. Almanca kökenli bir kelime olup Gestalt kelimesinin dilimizdeki karşılığı “şekil”dir. Kısaca bahsettikten sonra bu prensipleri ve grafiklerle olan ilişkisini örnekler ile inceleyelim.

  • Yakınlık Prensibi: Birbirine yakın olan şekil veya elemanlar bir grup oluşturma eğilimi gösterir veya grubu temsil eder.

  • Benzerlik Prensibi: Birbirine benzeyen şekil veya elemanlar aynı anlamı taşır. Renk, şekil gibi faktörler grup oluşturma eğilimini yönlendirmektedir.

 

  • Tamamlama Prensibi: Gözümüz şeklin tamamını görmese bile zihnimiz şekli bir bütüne tamamlar bir nevi şeklin devamlılığını sağlar.

 

  • Bağlantı Prensibi: Birbiri ile bağlantısı bulunan şekil veya elemanlar bir grubu temsil eder.

  • Ortak Bölge: Aynı renk arka plan veya sınır içerisine alınan şekiller aynı gruba aittir.

  • Form ve Zemin İlişkisi: Sadece objelerle değil, arka plan kullanılarak da vermek istediğimiz bilgiyi iletebiliriz.

 

  • Süreklilik: Süreklilik prensibinde aynı doğrultuda bulunan noktalar ve çizgiler vb. birlikte grup halinde algılanabilmektedir.

Excelde oluşturduğum grafiklerde hangi Gestalt Prensipleri olduğunu bulalım.

Grafik 1: Endüstri Mühendislerinin Çalıştığı Departmanlar

Benzerlik:

-En çok tercih edilen departmanlar ile daha az tercih edilen departmanların iki farklı renkte tercih edilmesi ve kendi aralarında aynı renkte olmaları ve

-Veri etiketleri ve sütun grafiklerinin renginin aynı olması.

Yakınlık

-En çok tercih edilen departmanlar ve diğer departmanların birbirlerine uzak fakat oranları sebebiyle kendi aralarında yakın olarak yerleştirilmesi.

 

Grafik 2: A ve B Ürünü İçin Satış Verileri

 

 

 

 

 

 

 

Bağlantı:

İki ayrı ürün için bağlantı söz konusudur. Her ürün için farklı renkte belirtilmiştir.

Başlıkta bulunan ürün renkleri ile grafiklerin renklerinin aynı olması.

Kesikli çizgi grafiği ve düz çizgi grafiğinin kalınlığının aynı olması.

Süreklilik:

Grafiğin çizgili kısmı eylül ayının tahminini belirtmektedir. İki ürün için de tahminler gerçekleşen satış ile aynı renktedir. Grafiğin sürekliliğini belirtmektedir.

Yakınlık:

Birbirine yakın olan satış verileri tepe veya çukurda bulunanlar grup oluşturma eğilimindedir.

Benzerlik:

Aynı ürüne ait gerçekleşen ve tahmini değerlerin grafikleri aynı renkte kullanılması.

Veri etiketleri ile grafik renklerinin aynı olması.

 

Bu konuyu araştırırken ve yazarken çok şey öğrendim. Faydalı olması dileğiyle..

Feyza Sütcü

Erciyes Üniversitesi Endüstri Mühendisliği mezunu, artık bir Endüstri Mühendisi ve her zaman mükemmeli isteyen bir çeyrek mühendis.